لزوم انبار کردن سیب‌زمینی چیست؟

مهمترین مزیت نگهداری سیب‌زمینی در انبارها، امکان تعدیل قیمتها و تنظیم بازار این محصول است. در صورت ذخیره‌سازی بخشی از محصولات سیب‌زمینی برداشت شده در فصل برداشت، می‌توان تا حدودی از کاهش بیش از حد قیمتها در آن مقطع زمانی جلوگیری کرد. این کار از لحاظ اقتصادی کمک شایانی به کشاورزان و تولید کنندگان محصول سیب‌زمینی خواهد کرد.
 از سوی دیگر، با کمبود این محصول در فصول غیر برداشت، می‌توان با عرضه این محصول به بازار، از افزایش بیش از حد سیب‌زمینی در بازار داخلی جلوگیری کرد. بنابراین انبارکردن محصولات کشاورزی و مخصوصا محصول سیب‌زمینی، می‌تواند نقش به سزایی در متعادل کردن وضعیت  بازار و قیمتهای آن داشته‌باشد.
 

واریته‌هایی با قابلیت انبارداری انتخاب کنید

یکی از مواردی که کشاورزان در انتخاب رقم بذرهای سیب‌زمینی باید به آن توجه داشته باشند، قابلیت ماندگاری و انبارداری سیب‌زمینی بعد از برداشت آن از مزرعه است.  ارقامی همانند جلی، آگریا، سانتانا و ... از ارقام پرطرفدار در بین کشاورزان در ایران بوده که از قابلیت انبارداری  خوبی برخوردارند.
بعضی از واریته‌های سیب‌زمینی بعد از برداشت باید به سرعت مصرف شود و یا به اصطلاح به‌صورت تازه‌خوری استفاده شود. در این حالت کشاورز مجبور است که سیب‌زمینی خود را در فصل برداشت محصول سیب‌زمینی که عرضه به بازار زیاد و قیمتها پایین است، با کمترین قیمت روانه بازار کند. همین امر باعث می‌شود که در ازای تلاش، زحمت و هزینه بسیاری که کشاورزان برای تولید سیب‌زمینی متحمل شده‌اند، سود ناچیزی نصیب این عزیزان شود. در صورتی که اگر ارقام کشت شده محصول سیب‌زمینی قابلیت ذخیره‌سازی، انبارداری و نگهداری طولانی مدت داشته باشد،
کشاورزان می‌توانند در زمان مناسب و خارج از فصل برداشت، محصولات خود را با قیمت‌های مناسبتری به بازار عرضه کنند. این موضوع  تاثیر خوبی بر تنظیم بازار سیب‌زمینی و قیمتهای بازار داخلی آن خواهد داشت. (مقاله بازار پرتلاطم سیب‌زمینی را مطالعه بفرمائید)
همچنین باید یادآور شویم که سیب‌زمینی پاییزه با مشکلات کمتری نسبت به سیب‌زمینی بهاره ازنظر ماندگاری مواجه است، به‌طوری‌که در انبارهای سرد ممکن است چند سال بدون آنکه کیفیت اولیه آن تغییر کند، نگهداری شود.
 

 شرایط انبار کردن محصولات سیب‌زمینی

جدای از اینکه باید در انتخاب ارقام و واریته‌های سیب‌زمینی دقت کرد، نحوه  نگهداری و شرایط انبار کردن سیب‌زمینی نیز در میزان ماندگاری آن تاثیر دارد. برای انبار کردن سیب‌زمینی، باید غده‌ها سالم و کاملا رسیده باشد. غده‌های آسیب دیده و بیمار و همچنین غده‌های نارس بعلت تنفس بالا، به دیگر سیب‌زمینی‌ها در انبار آسیب رسانده و باعث شیوع بیماری‌های مختلف در بین محصول انبار شده می‌شود. در انبارداری به دنبال حفظ رطوبت سیب‌زمینی و جلوگیری از چروکیدگی پوست آن هستیم. همچنین جلوگیری از سرمازدگی، سبزشدن و جوانه زدن سیب‌زمینی از دیگرنکات مهم در انبارداری محصول سیب‌زمینی است.
نظـر بـه ایـن كـه اكثـر انبارهای موجود غیرفنی بوده و تنظیم درجه حرارت، شدت روشنایی، رطوبت نسبی هوا، اكسیژن مورد نیاز و دفع گاز كربنیك حاصل از تنفس غده ها در انبـار عمـدتاً بـا بـاز و بستن دریچه های انبار صورت می گیرد؛ لذا باید دقت نمود تا غده‌ها مستقیماً در معرض برودت هوا قرار نگیرد.  علاوه بر آن، باید ترتیبی اتخاذ شود كه كیسه ها با دیواره‌های انبار در تماس نباشند.
 در مواقعی كه دمای هوا به شدت پایین است و احتمال انجماد غده‌های داخل انبار وجود دارد، ضمن جلوگیری از نفوذ سرما از در و پنجره و دریچه های انبار، در صورت لزوم با استفاده از وسایل گرمازا نسبت به تنظیم درجه حرارت و رطوبت نسبی داخل انبار اقدام نمود.  ساده ترین وسیله گرمازا در این موقعیت، همان کتری در حال جوش جهت تامین گرما و رطوبت محصول درانبارهای خانگی است.

- شرایط فنی انبار برای نگهداری سیب‌زمینی

  •  ارتفاع گونی‌ها حداكثر 5-6 ردیف به شكل پارت چینی و با رعایت فاصـله از دیوارها و پارتها در نظر گرفته شود .
  •  رطوبت نسبی انبار باید حدودا 85-90 درصد باشد.  
  • درجه حرارت مناسب انبارداری برای سیب‌زمینی بذری 2-4 درجه سانتی‌گـراد و برای سیب زمینی‌های خوراكی 4-5 درجه سلسیوس و برای سیب‌زمینی‌های مـصارف صنعتی، 7 درجه سلسیوس مناسب می‌باشد .
  • برای تهویه هر تن سیب‌زمینی در هر شبانه‌روز 4-5 مترمكعب هوا لازم است .
  • برای سیب‌زمینی بذری نور غیرمستقیم و برای سیب‌زمینی خـوراكی تـاریكی لازم است.
 

انواع انبارها جهت ذخیره‌سازی سیب‌زمینی

انبارهایی که کشاورزان در آن می‌توانند محصول تازه برداشت شده خود را ذخیره کنند، در دو نوع کلی انبارهای روستایی و خانگی و یا سردخانه‌ها و انبارهای بزرگ است.

1. انبارهای سنتی یا خانگی

در انبارهای سنتی یا خانگی، طبعا اندازه آنها کوچک و مقدار محدودی از محصول در آن قابل ذخیره‌سازی است. در این انبارها، از روشهای طبیعی جهت نگهداری محصول سیب‌زمینی استفاده می‌شود. مدت ماندگاری محصول در این انبارها طولانی نیست. مصالح استفاده شده در اغلب این انبارها، چوب، سنگ یا بلوک سیمانی است. این نوع از انبارها به شرایط طبیعی منطقه و میزان سرما و رطوبت آن بستگی دارد چرا که می‌توان با استفاده از سرما و رطوبت موجود در منطقه، در عمق حداقل یک متر از سطح زمین،  محصول را انبار کرده و از سرما و گرمای محیط خارج مصون نگه داشت. این انبارها باید به گونه‌ای باشد که نور به محصول نخورده و در محیط تاریک نگهداری شود.
  • مشکلات انبارهای خانگی یا روستایی
از آنجایی که نگهداری ­­سیب‌زمینی در انبارهایی که از سطح زمین پائین‌تر است، کار آسانی نیست؛ ممکن است در حین حمل و نقل، دچار ضایعات گردد.
 در این انبارها امکان تهویه مناسب هوا وجود ندارد و همین امر باعث می‌شود که نتوان محصول را در مدت طولانی نگهداری کرد. همچنین در این روش از انبارداری سیب‌زمینی، به تعداد زیادی نیروی کار نیاز است و لذا هزینه کارگری در روش انبارداری سنتی بسیار بالاست. همین امر باعث می‌شود که با توجه به عدم حتمیت در مورد قیمتهای محصول سیب‌زمینی و روشن نبودن آینده و بازار سیب‌زمینی، انبار کردن محصول برای کشاورزان از صرفه اقتصادی لازم برخوردار نبوده و آنها ترجیح دهند که محصول خود را موقع برداشت به فروش برسانند.

 

2. انبارهای فنی و صنعتی

نوع دیگری از انبارداری که امروزه در بین کشاورزان طرفدار زیادی پیدا کرده‌است، انبارهای فنی و سردخانه‌های بزرگ است. از آنجایی که در انبارهای سنتی با محدودیت فضا و زمان مواجه هستیم، این انبارها جوابگوی تولید روز افزون سیب‌زمینی  در کشور ما نیست. ضرورت استفاده از انبارهای بزرگ و فنی برای محصول سیب‌زمینی بخصوص در مناطق گرمسیری، بیش از پیش احساس می‌شود. خوشبختانه تقاضا برای ذخیره سازی محصول سیب‌زمینی در انبارهای فنی رو به فزونی است و سرمایه‌گذاری در این بخش در حال افزایش است؛ هرچند در بسیاری از مناطق و شهرها هنوز از کمبود این نوع از انبارها رنج می‌برند.
  • تعرفه انبارداری سیب‌زمینی  در سردخانه‌ها
در این انبارها، تولیدکنندگان سیب‌زمینی این امکان را دارند که مقدار محصول زیادی را با کمترین آسیب و ضایعات در زمان طولانی ذخیره کرده و در زمان مناسب با قیمت مناسب روانه بازار کنند. تعرفه نگهداری محصول سیب‌زمینی و پیاز در سردخانه‌ها در سال 1400، برای هر کیلوگرم 1719 تومان بوده است. (در صورت اعلام نرخ جدید در سایت سبزدشت اطلاع رسانی خواهد شد.) البته به نظر می‌رسد نگهداری سیب‌زمینی در سردخانه‌ها با این نرخ  و با توجه به قیمتهای سیب‌زمینی در بازار عمده داخلی در  سال اخیر(5000 تا 6000 تومان)، از صرفه‌اقتصادی لازم برای کشاورزان برخوردار نبوده و تنها گزینه مناسبی برای بازرگانان، صادرکنندگان و واسطه‌گران این محصول است.
  • شرایط و وضعیت انبارهای صنعتی

این انبارها به گونه‌ای طراحی شده است که بتواند شرایط مناسب برای نگهداری محصول تحت کنترل مدیریت انبار را ایجاد نماید.  در این سردخانه‌ها رطوبت و درجه حرارت بصورت اتوماتیک کنترل می‌شود واین انبارها از سیستم‌های برودتی قوی برای تهویه و کنترل هوا برخوردارند. سیب‌زمینی بوی تند و خاصی از خود منتشر می‌کند که می‌تواند در موقع انبار شدن باعث بو گرفتن و خراب شدن سایر محصولات در سردخانه خواهد شد.  به همین دلیل، چیدمان اصولی و صحیح این محصول مهم و قرار گرفتن آنها در اتاق جداگانه ضروریست.
البته باید یادآور شویم که بسیاری از انبارهای بزرگ در کشور از شرایط استاندارد لازم برخوردار نبوده و این انبارها غیر فنی بوده و تنظیم حرارت، شدت روشنایی و رطوبت نسبی و اکسیژن مورد نیاز، دفع گاز کربنیک حاصل از تنفس غده‌ها در انبارها عمدتا  با باز و بست کردن دریچه‌های انبار صورت می‌گیرد که این امر عمر انبارداری سیب‌زمینی‌ها را کاهش می‌دهد لذا باید تدابیر لازم جهت مجهز کردن این انبارها به پیشرفته‌ترین سیستم‌های تهویه و کنترل  جریان هوا و رطوبت، اندیشیده شود.
 
در صورتی که شما بعنوان یک تولیدکننده در حیطه انبارداری محصولات خود تجارب ارزنده‌ای داشته و یا  با مشکلاتی در این زمینه روبرو هستید، لطفا دیدگاه و مشکلات خود را با ما در میان بگذارید. شرکت سبز دشت تمام تلاش خود را جهت یاری رساندن هرچه‌بیشتر به تولیدکنندگان سیب‌زمینی و رفع مشکلات آنها خواهد نمود.
 
 
 
بازدید : 1908
23 آذر 1400 ساعت 11:06 ق.ظ
درحال بارگزاری
درحال بارگزاری
درحال بارگزاری